เดือนยี่ – บุญคูณลาน
บุญคูณลาน หรือ บุญคูณข้าว หรือ บุญกุ้มข้าวใหญ่ เป็นพิธีเฉลิมฉลองที่ทำขึ้นภายหลังการเก็บเกี่ยวพืชผล เป็นบุญที่ทำขึ้นเพื่อแสดงความเคารพ ในปัจจัยยังชีพของคน คือข้าว เป็นการกล่าวขอบคุณแม่โพสพ ผีปู่ตา ผีตาแฮก และขอโทษที่ได้เหยียบย่ำผืนแผ่นดินระหว่างการทำนา เพื่อความเป็นสิริมงคลและการให้ผลผลิตทวีคูณในปีถัดไป
คำว่า “คูณ” มาจากคำว่า “ค้ำคูณ” หมายถึง อุดหนุนให้ดีขึ้น เจริญขึ้น ในช่วงการเก็บเกี่ยวข้าวเสร็จ ชาวนาจะหาบฟ่อนข้าวหรือฟาง มากองรวมกันเป็น “ลอมข้าว” ไว้ที่นาของตน ใครที่มีลอมข้าวสูงใหญ่แสดงว่าได้ผลผลิตที่ดี
ชาวบ้านจะจัดเตรียมสถานที่ทำบุญที่ “ลานนวดข้าว” ของตน มีการนิมนต์พระสงฆ์มาเจริญพุทธมนต์ มีการวางด้ายสายสิญจน์ และปักเฉลวรอบกองข้าว เมื่อพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์เสร็จ ก็จะถวายภัตตาหารเลี้ยงเพลแด่พระภิกษุสงฆ์ จากนั้นนำข้าวปลาอาหารมาเลี้ยงญาติพี่น้องผู้มาร่วมบุญ เมื่อพระสงฆ์ฉันเสร็จจะประพรมน้ำมนต์ให้กองข้าว ให้เจ้าภาพและทุกคนที่มาร่วมทำบุญ จากนั้นพระสงฆ์จะให้พร เจ้าภาพจะนำน้ำมนต์ที่เหลือไปประพรมให้แก่ วัว ควาย ไร่นา เพื่อความเป็นสิริมงคล โดยเชื่อว่าผลจากการทำบุญนี้จะส่งผลให้ได้ข้าวมากขึ้นในทุกๆ ปี
ขอบคุณแหล่งข้อมูลจาก:
สำนักวัฒนธรรม ฝ่ายศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยขอนแก่น. ฐานข้อมูลฮีต ๑๒ คอง ๑๔. สืบค้นเมื่อ ๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๖, จาก: https://cac.kku.ac.th/heet12_kong14/main.html
อ่านเพิ่มเติม:
๒๕๖๖ บุญกุ้มข้าวใหญ่ และบุญวันมาฆบูชา วัดกู่แก้วสามัคคี