ขนมไทยโบราณ “ข้าวตอกแตก” บ้านหัวสระ หมู่ ๖ ตำบลดอนช้าง อำเภอเมืองขอนแก่น
“ข้าวตอกแตก” เป็นขนมไทยโบราณที่หาทานได้ยาก และมักจะทำขึ้นเฉพาะเดือนสิบ ตามประเพณีอีสาน “ฮีตสิบสอง” ซึ่งเดือนสิบจะตรงกับ “บุญข้าวสาก” หรือ “กระยาสารท” เด็กๆ รุ่นใหม่อาจไม่ค่อยรู้จักขนมชนิดนี้แล้ว มีก็แต่ผู้สูงวัยที่ยังคงทำเป็นและพยายามสืบสานในบุญประเพณี เพื่อให้เป็นมรดกถึงลูกหลาน
การทำข้าวตอกแตก ยังสามารถเป็นอาชีพเสริมของบ้านหัวสระ หมู่ ๖ ตำบลดอนช้าง อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น ซึ่งชาวบ้านหัวสระสืบทอดวิธีการมาแต่เมืองโคราช เนื่องจากเป็นชุมชนที่เคลื่อนย้ายมาจากด่านเกวียนโคราช จึงนำหัตถกรรมปั้นหม้อ รวมทั้งการทำกระยาสารทติดตัวมาด้วย แม้จะเป็นรายได้เพียงช่วงสั้นๆ แต่บางรายก็สามารถมีรายได้เสริมถึง ๓๐,๐๐๐ บาทเลยทีเดียว
กรรมวิธีไม่ยุ่งยาก เริ่มจากการคั่วข้าวเปลือก ร่อนเอาเปลือกออก หรือบ้างก็หาซื้อแบบคั่วสำเร็จรูปมาแล้ว จากนั้นเตรียมส่วนผสม เคี่ยวกะทิ น้ำตาล พร้อมเนื้อมะพร้าวขูด จนเหนียวข้น พักไว้ให้อุ่น แล้วนำมาคลุกเคล้ากับข้าวตอกแตกที่เตรียมไว้แล้ว รสชาติความอร่อยขึ้นอยู่กับการปรุง กลุ่มแม่บ้านหัวสระต่างก็มีประสบการณ์ทำมาทุกปี ทำให้มีรสชาติอร่อยพอเหมาะไม่หวานจนเกินไป เมื่อคลุกเคล้ากันได้ที่แล้วพักไว้สักพักให้ข้าวเกาะตัวเหนียว จึงนำมาแพ็คใส่ถุง ซึ่งสนนราคาต่อถุง คือ ๒๐ บาท ถือว่าไม่แพง เป็นการช่วยสนับสนุนรายได้เสริม และสืบสานวัฒนธรรมขนมไทยอย่างต่อเนื่อง
แม้ข้าวตอกแตกเป็นขนมที่นิยมรับประทานกันเฉพาะในเดือนสิบ แต่ใน “บุญกู่ฮ่มข่อย” ที่จัดขึ้นในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๕ ของทุกปี ทางกลุ่มข้าวตอกแตกบ้านหัวสระ ภายใต้การสนับสนุนของพระครูวุฒิธรรมาภิราม, ดร. (ครูบาเคน) ได้จัดทำขนมข้าวตอกแตกขึ้นเป็นวาระพิเศษ เพื่อร่วมเฉลิมฉลองบุญสรงกู่ และเพื่อเผยแพร่และอนุรักษ์ขนมไทยไว้ให้ถึงลูกหลาน ขอเชิญทุกท่านมาร่วมชิมขนมโบราณของไทยกันได้ ในวันที่ ๕ เมษายนนี้ ตั้งแต่เวลา ๐๗.๓๐ น. เป็นต้นไป ที่อโรคยาศาล “กู่แก้ว” หมู่ ๖ ตำบลดอนช้าง อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น
หรือสนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ นางประกาศ เสาเวียง ผู้ใหญ่บ้านบ้านหัวสระ ที่เฟสบุ๊ค https://www.facebook.com/prakat.saowiang
