รากสามสิบ สมุนไพรช่วยฟื้นฟูวัยสาว
รากสามสิบนับว่าเป็นยอดแห่งสมุนไพรสำหรับสตรี ที่ช่วยบำรุงร่างกายในด้านต่างๆ เป็นสมุนไพรหายาก แต่ก็สามารถพบได้ที่ป่าชุมชนบ้านดอนช้าง-ป่าเหลื่อม ตำบลดอนช้าง อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ ๒๐ กว่ากิโลเมตร
เนื่องด้วยเป็นสมุนไพรที่ได้รับความนิยม ทำให้มีการลักลอบขุดหาจนอาจทำให้สูญพันธุ์ไปจากป่าได้ หลังจากที่ป่าชุมชนบ้านดอนช้าง-ป่าเหลื่อมได้รับการขึ้นทะเบียนอย่างถูกต้องตามกฏหมาย และมีคณะกรรมการป่าชุมชนเป็นผู้ดูแล การลักลอบขุดหารากสามสิบจึงน้อยลง หากยังลักลอบเข้ามาหาอาจผิดกฏหมาย และถูกลงโทษจับปรับได้ ทุกอย่างเป็นไปเพื่อรักษาป่านี้ไว้ให้ยั่งยืนเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ของลูกหลานสืบต่อไป
รากสามสิบ มีชื่อเรียกหลากหลาย เช่น จ๋วงเครือ (ภาคเหนือ) ผักชีช้าง (หนองคาย) สามร้อยราก (กาญจนบุรี) ผักหนาม (โคราช) เตอสีบอ (กะเหรี่ยง) จั่นดิน ม้าสามต๋อน สามสิบ ว่านรากสามสิบ ว่านสามสิบ ว่านสามร้อยราก สามร้อยผัว สาวร้อยผัว ศตาวรี เป็นต้น
สมุนไพรชนิดนี้จัดเป็นไม้เถาเนื้อแข็ง สามารถเลื้อยพันต้นไม้อื่น ด้วยรูปลักษณ์ที่โดดเด่นของใบเรียวยาวเป็นเส้น ลำต้นสูงประมาณ ๑.๕-๑ เมตร มีรากออกเป็นพวงคล้ายกระชาย กลมยาว อวบน้ำ เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนปนทรายที่ไม่อุ้มน้ำ ในเขตร้อน เป็นพืชที่มีกำเนิดในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
รากสามสิบใช้เป็นยาบำรุง ยาชูกำลัง แก้กระษัย ลดความดัน ลดไขมัน ลดน้ำตาลในเลือด แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้ไอ แก้ขัดเบา ขับปัสสาวะ รักษาอาการประจำเดือนผิดปกติในสตรี และยังเป็นยาที่ช่วยกระตุ้นสมรรถภาพทางเพศได้ทั้งเพศชายและหญิง เป็นยาบำรุงสำหรับสตรี จึงเป็นที่มาของชื่อ “สาวร้อยผัว” หรือ “สามร้อยผัว” ที่ไม่ว่าจะล่วงเลยวัยไปเท่าไหร่ก็ยังดูสาวเสมอ ช่วยสร้างสมดุลให้กับระบบฮอร์โมนเพศหญิง แก้วัยทอง เป็นต้น
ด้วยสรรพคุณมากมายของรากสามสิบ โดยเฉพาะการเพิ่มความกระชับและบำรุงภายในแก่สตรี จึงเป็นสมุนไพรที่เป็นที่ต้องการอย่างมาก อย่างไรก็ตาม การเข้ามาหาสมุนไพรในป่าชุมชนแห่งนี้ ต้องขออนุญาตจากทางคณะกรรมการป่าชุมชนก่อน และต้องมีคนนำทาง หรือวิทยากรบรรยายให้ความรู้เพิ่มเติม ก็จะทำให้การท่องเที่ยวนี้ได้ทั้งความสนุกสนานและความรู้ไปพร้อมกัน
สนใจศึกษาพืชพันธุ์และสมุนไพรต่างๆ ในป่าชุมชน ติดต่อ พ่อประยูร สุดชา ประธานคณะกรรมการป่าชุมชนบ้านดอนช้าง-ป่าเหลื่อม โทร. ๐๘-๖๒๑๘-๕๐๓๙
ขอบคุณแหล่งข้อมูล
Medthai. รากสามสิบ สรรพคุณและประโยชน์ของต้นรากสามสิบ ๔๐ ข้อ !. สืบค้นเมื่อ วันที่ ๙ ธันวาคม ๒๕๖๔, จาก: https://medthai.com/รากสามสิบ/
สัมภาษณ์ นายประยูร สุดชา และนายเสถียร สุดชา คณะกรรมการป่าชุมชนบ้านดอนช้าง-ป่าเหลื่อม วันที่ ๘ ธันวาคม ๒๕๖๔
